Teresa de Cepeda y Ahumada urodziła się 28 marca 1515 r. w Avili w Hiszpanii. Czytanie żywotów świętych tak rozbudziło jej wyobraźnię, że postanowiła uciec do Afryki, aby tam z rąk Maurów ponieść śmierć męczeńską. Miała wtedy zaledwie 7 lat. Zdołała namówić do tej wyprawy także młodszego od siebie brata, Rodriga. Na szczęście wuj odkrył ich plany i w porę zawrócił oboje do domu.
W 20. roku życia wstąpiła do klasztoru karmelitanek w rodzinnym mieście. Zobaczyła tu wielkie rozluźnienie i już od początku postanowiła to zmienić. Złożyła śluby zakonne w roku 1537. Za natchnieniem Bożym przeprowadziła reformę swojego zakonu mimo wielu przeciwności.
Pan Bóg doświadczył Teresę wieloma innymi cierpieniami. Trapiły ją nieustannie dolegliwości ciała, jak choroby, osłabienie i gorączka. Równie ciężkie były cierpienia duchowe, jak oschłości, skrupuły, osamotnienie. Wszystko to znosiła z heroicznym poddaniem się woli Bożej. Na podstawie własnych doświadczeń napisała wiele dzieł, zawierających głęboką naukę o życiu mistycznym.
Zmarła 4 października 1582 r. w wieku 67 lat w klasztorze karmelitańskim w Alba de Tormes koło Salamanki. Tam, w kościele Zwiastowania NMP, znajduje się jej grób. Została beatyfikowana w roku 1614 przez papieża Pawła V, a kanonizował ją w roku 1622 Grzegorz XV.
W 1970 roku papież Paweł VI ogłosił ją doktorem Kościoła, nadał jej tytuł „doktora mistycznego”.
Św. Teresa z Avila, nazywana też św. Teresą Wielką, jest patronką Hiszpanii, miast Avila i Alba de Tormes; karmelitów bosych, karmelitów trzewiczkowych, chorych, zwłaszcza uskarżających się na bóle głowy i serce, dusz w czyśćcu cierpiących.