Kościół filialny w Jankach
Kiedy w połowie XIII w. utworzona została parafia w Pajęcznie, jej terytorium obejmowało zapewne także obszar powstałej ponad sto lat później parafii w Makowiskach. Wskazuje na to fakt, iż do Pajęczna należała przez wieki miejscowość Jajki (później przemianowana na Janki), stanowiąca wespół z Wolą Jajkowską, swoistą enklawę aż do roku 1926. Taki stan rzeczy potwierdzają akta wizytacji dóbr arcybiskupa gnieźnieńskiego i kapituły gnieźnieńskiej z roku 1397.
Większość informacji o wsi Janki i istniejącej w niej kaplicy pochodzi z zachowanych protokołów wizytacyjnych pajęczańskiej parafii. Dowiadujemy się z nich m.in., że w latach 1489-1491 dziedzicem wsi był Stanisław Bielski. W roku 1763 pisano, iż za zezwoleniem oficjała radomszczańskiego Jana Naramskiego kanonika kurzelowskiego wybudowano tutaj w 1728 roku kaplicę, która rok później została poświęcona przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Teodora Andrzeja Potockiego.
28 października 1753 roku starosta Ostrzeszowski Wojciech Męciński zapisał na jej utrzymanie 100 florenów polskich na dobrach Jajki, co zostało oblatowane w grodzie wieluńskim 4 kwietnia 1754 r. Więcej szczegółów dotyczących świątyni podają akta wizytacji z 1779 r., z których dowiadujemy się, że „kościółek we wsi Jajki jest drewniany. Struktury przyzwoitej pod tytułem ś(w.) Stanisława Biskupa i Męczennika, którego obraz jest w Wielkim Ołtarzu. Drugi ołtarz poboczni NMPanny, trzeci ś(w.). Józefa – wszystkie drewniane” Dalej zanotowano, iż pleban raz w miesiącu odprawia tutaj mszę św., na co został uczyniony zapis w pobieranych procentach ze złp na dobrach Jajki. Z tego funduszu odprawiano także mszę świętą w kościele parafialnym w dzień śmierci fundatora. W dniu patrona kaplicy św. Stanisława odprawiano uroczystą mszę świętą odpustową. Opiekę nad kaplicą sprawował dwór jajkowski, który czasami na stałe utrzymywał kapelana”. W tym czasie dziedziczką Jajek była p. Morzkowska, sędzina wieluńska.
Niestety na przełomie XVIII i XIX stulecia kaplica podupadła, o czym wzmiankowano w 1815 roku w aktach wizytacji dziekańskiej. Pisał o tym także oficjał piotrkowski w sprawozdaniu do konsystorza kaliskiego w dniu 10 czerwca 1820 r. podkreślając, iż „we wsi Jajki parafii Pajęczno znajduje się kaplica św. Stanisława bardzo zdezolowana upadkiem grożąca jak się wypisał miejscowy proboszcz”. W tym czasie liczba mieszkańców wsi Jajki wynosiła 181 osób, a Woli Jajkowskiej – 213 (spis z dnia 15 lipca 1820 r.). Akta kolejnej wizytacji sporządzone przez ks. Mikołaja Lefranca w 1824, potwierdzają, że i w następnych latach niewiele uległo zmianie. Zanotował on, iż w dobrach jajkowskich utrzymywana była kaplica dotąd uważana za publiczną, w której msza św. odbywała się na odpust św. Stanisława w dniu 8 maja. Dziekan zaznaczył, iż „od kondycji czyli reparacji tej kaplicy” będzie zależeć zgoda biskupa kujawsko-kaliskiego na jej funkcjonowanie. Tymczasem miejscowa dziedziczka oświadczyła, że nie będzie wypłacać procentów od kapitałów, gdy mszy świętej odpustowej tu nie będzie. W związku z takim obrotem sprawy oficjał piotrkowski zwrócił się z zapytaniem do proboszcza pajęczańskiego, czy na funkcjonowanie wspomnianej kaplicy ma jakieś pozwolenie. Władze kościelne pragnęłyby się dowiedzieć, czy została ona konsekrowana lub poświęcona. Ponadto, czy ma ona charakter prywatny czy też publiczny. Dodatkowo jej stan materialny musiał być na tyle niezadowalający, że oficjał nakazał ją zburzyć. Wszystkie te problemy zapewne rozwiązano pomyślnie, gdyż jak wynika z wizytacji dziekańskiej w 1836 r., a następnie z 1851 r., sprawowane były tutaj wciąż obrzędy religijne. Raz w miesiącu odprawiana była msza św. „fundowana” oraz msza „na Świętego Stanisława”. Warto nadmienić, że w podczas powstania listopadowego, na podstawie decyzji gen. Józefa Chłopickiego o rozbudowie armii polskiej, z kaplicy w Jankach zostały zabrane w roku 1831 do Arsenału Warszawskiego dzwony, za które Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych wypłacała w późniejszych latach 3% od sumy 3 rsr 75 kop.
W tym czasie w parafii rozwinął się kult św. Stanisława BM, gdyż na odpust do kaplicy w Jankach przybywała pielgrzymka z Pajęczna. O fakcie tym dowiadujemy się z dokumentu wikariusza pajęczańskiego ks. Marcelego Szymańskiego, który w zastępstwie proboszcza wystosował 3 kwietnia 1869 r. pismo do dziekana radomszczańskiego ks. Wincentego Gajewskiego, w którym donosił, iż kaplica w Jankach była w złym stanie i nie można w niej było odprawiać nabożeństwa. W odpowiedzi dziekan nakazał skierować sprawę do naczelnika powiatu. Mimo, iż innych dokumentów w tej sprawie w aktach parafialnych nie odnaleziono należy przypuszczać, że kaplicę odrestaurowano, gdyż w katalogach włocławskich ciągle figurowała. Analogiczne wskazania znajdowały się w sprawozdaniach dziekańskich aż do 1893 r. Natomiast w schematyzmach diecezjalnych już w 1886 r jej nie odnotowano, co każe przypuszczać, iż znajdowała się w złym stanie materialnym i ją zamknięto.
Nowy murowany obiekt sakralny powstał w Jankach w roku 1909. Była to kaplica publiczna wybudowana na dawnym gruncie dworskim, kosztem mieszkańców Janek i Woli Jankowskiej, poświęcona przez ks. dziekana Walerego Pogorzelskiego z Pajęczna. W 1912 r. W tym samym roku biskup włocławski Stanisław Kazimierz Zdzitowiecki wydał dekret, na mocy którego przyłączył Janki do parafii Makowiska, a Wolę Jankowska w parafii Dworszowice Kościelne. To rozwiązanie nie było takie jednoznaczne, gdyż tylko część Janek, czyli 24 rodziny, które mieszkały na gruntach rozparcelowanego folwarku przeszła do Makowisk, natomiast 22 rodziny mieszkające w tzw. starej wsi Janki, gdzie była kaplica, pozostały przy Pajęcznie. Dopiero w 1926 roku, na prośbę mieszkańców i po zaopiniowaniu dziekana brzeźnickiego i proboszcza pajęczańskiego, dekretem biskupa Teodora Kubiny ta część wioski została przyłączona do parafii w Makowiskach
Opracowano na podst. książki „Dzieje kościelne Pajęczna” ks. prof. Władyslawa Wlaźlaka z Uniwersytetu Rzeszowskiego.
