Historia

1. Rys historyczny parafii i kościoła

2. Granice parafii

3. Protokoły z wizytacji za lata 1779 i 1797

4. MAKOWISKA – przynależność administracyjna od średniowiecza do współczesności

5. Parafia w Makowiskach od średniowiecza do współczesności

6. Z dziejów budowy nowego kościoła w Makowiskach

……………………………………………………………………………………………………………………….

1. Rys historyczny parafii i kościoła sporządzony przez ks. Franciszka Olka (1950)

(pisownia oryginalna)

Pierwsza historyczna wzmianka o kościele w Makowiskach pochodzi z roku 1359, więc już wtedy musiał istnieć budynek kościoła i parafia erygowana przez arcybiskupa Jarosława Skotnickiego. Kościół ten wzniesiono pod wezwaniem św. Bartłomieja i nie był on konsekrowany. Budynek miał dwie boczne nawy, zakrystię i skarbiec. Nawa i kaplice boczne wykonane były z drewna, natomiast prezbiterium, zakrystia i skarbiec były murowane. Cały kościół pokryty był gontem.

W 1775 r. w kościele było sześć ołtarzy poświęconych: św. Bartłomiejowi (główny), św. Marii Magdalenie i św. Mikołajowi, św. Barbarze, św. Krzysztofowi, św. Józefowi i św. Andrzejowi.

Kościół posiadał starą zabytkową monstrancję (z 1646 roku) i sześć kielichów. W takim stanie kościół istniał aż do XIX w.

Na początku XIX w., w związku ze złym stanem budynku, chciano przenieść parafię do Pajęczna lub do Wąsosza, ale dzięki zabiegom księdza Ignacego Borzęckiego parafia pozostała w Makowiskach. W tym czasie tworzyły ją następujące wsie: Makowiska -390 dusz, Gajęcice – 340 , Marzęcice – 106, Patrzyków – 126, Trzebca – 10o, Wojtestwo – 39, Zabranów – 67, Grobelne – 20, Majdy 19, Ładzin – 90, Nicponie – 22 i Strzelce -30 dusz.

Po ks. I. Borzęckim proboszczem w Makowiskach został w r. 1826 ks. Romanowski. To dzięki staraniom tego duszpasterza i ofiarności parafian wybudowano nowy kościół, również pod wezwaniem św. Bartłomieja, a kamień węgielny pod budowę tegoż kościoła poświęcono sierpniu 1837 r.  W roku 1841 budowa została całkowicie zakończona i kościół poświęcono. Ma on kształt prostokąta, jest jednonawowy i bezstylowy. Kruchta znajduje się od strony południowej, a zakrystia od strony zachodniej. Sklepienie świątyni jest kolebkowate, a dach pokryty gontem. Na środku kościoła znajduje się drewniana wieżyczka. Kościół posiada 4 ołtarze: św. Bartłomieja, św. Józefa, św. Antoniego i Matki Boskiej Częstochowskiej.

W roku śmierci ks. Romanowskiego w roku 1869, zarząd parafią objął wikariusz z Pajęczna, ks. Tęczyński. Jego staraniem i kosztem parafian kościół został wewnątrz i na zewnątrz odrestaurowany. Po zakończeniu prac świątynia ponownie została konsekrowana przez bp Wincentego Chościak – Popiela.

Po ks. Tęczyńskim proboszczem w Makowiskach w 1878 został ks. Ludwik (Wacław) Tymieniecki, przybyły z parafii Chotów, a już w 1880 administratorem parafii został ks. Lipka – dotychczasowy wikariusz katedry we Włocławku. Po nim następują proboszczowie: ks. Izydor Orłowski, ks. Wincenty Glass, ks. Józef Zaborski, ks. Wincenty Wilczyński – aresztowany przez Niemców w Makowiskach 5.10.1941 r.- zmarł w obozie koncentracyjnym w Dachau.  Od r. 1942 kościół był zamknięty i zamieniony w spichlerz. W roku 1945 przybył do parafii z Siemonii ks. Franciszek Olek.

2. Granice parafii

Ks. dr hab. Sławomir Zabraniak

Do parafii Makowiska przynależały przez kilka stuleci tylko trzy wsie. Na początku XVI w. wyliczano Makowiska, Gajęcice i Marzęcice[1]. Z czasem powstawały wokół nich nowe osady. Na początku XVIII w., w 1712 r., wymieniono także Patrzyków i Trzepce (dzisiejsza Trzebca)[2]. W 1729 i 1744 r. kolejni wizytatorzy parafii z ramienia kurii włocławskiej wspominali o istnieniu tzw. pustkowiów, choć nie wymienili ich wszystkich z nazwy[3]. W 1759 r. wspomniano o nowych koloniach i pustkowiach w okolicach Patrzykowa. Wymieniono wtedy m.in. Zabranów i Grobelne[4]. W latach 60-tych XVIII w. wymieniono już dokładnie wszystkie osady w parafii. W jej skład wchodziły Makowiska, Gajęcice, Marzęcice, Trzepca, Łążek, sołectwo z pustkowiami: Zabranów, Karynka i Grobelne oraz nowe kolonie: Wiskowie, Maydy i Garbacze[5]. Nieco inny wykaz osad podano w 1779 r. Wymieniono wtedy wsie: Makowiska, Gajęcice, Marzęcice i Patrzyków z pustkowiami: Grobelne, Maydy, Trzebca, Zabranów i Ładzin[6].

Katalog diecezji włocławskiej na rok 1880 r. wymienia: Makowiska, Gajęcice, kolonię Gajęcice (dziś Nowe Gajęcice), Marzęcice, Patrzyków, Trzebcę, Ładzin i pustkowia: Garbacze, Majdy, Nicpoń, Czerkiesy, Wójtostwo, Grobelno i Cegielnia[7].

Po utworzeniu w 1925 r. diecezji częstochowskiej parafia Makowiska znalazła się w jej granicach. Janki przyłączono do Makowisk zapewne po 1926 r.[8] Wcześniej należały do parafii Pajęczno. Przed 1779 r. wybudowano tam drewniany kościółek pw. św. Stanisława BM a miejscowość wzmiankowano jako Jayki[9]. W 1909 r. wybudowano tam murowaną kaplicę[10]. W schematyzmie diecezjalnym na rok 1928 r. wymieniono miejscowości: Makowiska, Gajęcice, Janki, Marzęcice, Ładzin, Łężce, Patrzyków i Trzebcę[11]. Granice parafii zmieniono po erygowaniu 30 lipca 1937 r. w Strzelcach Wielkich ekspozytury na prawach parafii. Odłączono wtedy do nowej placówki Marzęcice[12]. W 1939 r. w ostatnim przedwojennym schematyzmie wspomniano Makowiska (Makowiska, Czerkiesy, Murowaniec, Ładzinek, Łężce), Gajęcice (Gajęcice wieś, Gajęcice kolonia, okup. Głuszyna), Ładzin, Patrzyków, Janki, Trzebca[13].

Murowany kościół w Makowiskach pw. św. Bartłomieja wybudowano w XIX w. Był kolejną już świątynią w tej wsi. Został wzniesiony z cegły w latach 1841-1842 na miejscu dawnej drewnianej świątyni. W 1939 r. podano, że był pod wezwaniem Opieki św. Józefa[14]. W latach 1942-1945 Niemcy zamienili go na magazyn, po aresztowaniu 6 października 1941 r. ówczesnego proboszcza ks. Władysława Wilczyńskiego[15]. Przywrócił go do kultu ks. Franciszek Olek, który w kwietniu 1945 r. przybył do Makowisk. Wyremontował on świątynię i postarał się o paramenty liturgiczne i wyposażenie[16].

[1] Jana Łaskiego Liber beneficiorum, t. 1, s. 527.
[2] ADWł., sygn. AAG Wiz. 9, s. 533.
[3] ADWł., sygn. AAG Wiz. 13, k. 191v; sygn. AAG Wiz. 17, k. 37.
[4] ADWł., sygn. AAG Wiz. 22, s. 14.
[5] ADWł., sygn. AAG Wiz. 59, s. 1155.
[6] ADWł., sygn. AAG Wiz. 73, s. 310.
[7] Catalogus […] 1892, s. 122.
[8] Schematismus universi venerabilis cleri saecularis et regularis dioecesis częstochoviensis pro anno Domini 1926, Częstochoviae [1926], s. 28.
[9] ADWł., sygn. AAG Wiz. 73, s. 182.
[10] Catalogus […] 1911, s. 89.
[11] Schematismus universi venerabilis cleri saecularis et regularis dioecesis częstochoviensis pro anno Domini 1928, Częstochoviae 1928, s. 43.
[12] Katalog kościołów i duchowieństwa diecezji częstochowskiej na rok 1939, Częstochowa 1939, s. 55.
[13] Katalog kościołów i duchowieństwa diecezji częstochowskiej na rok 1939, Częstochowa 1939, s. 53.
[14] Catalogus […] 1880, s. 91-92; Katalog kościołów i duchowieństwa diecezji częstochowskiej na rok 1939, s. 53; Katalog kościołów i
duchowieństwa diecezji częstochowskiej 1978, red. J. Związek, Częstochowa 1978, s. 372-373.
[15] Verwendung geschlossener polnischer Kirchen für Lagerungszwecke, w: Dyskryminacja Polaków w Wielkopolsce w okresie okupacji
hitlerowskiej. Wybór źródeł, wyb. i oprac. Czesław Łuczak, Poznań 1966, s. 241-242.
[16] Katalog kościołów i duchowieństwa, s. 373.

 

3.Protokoły z wizytacji parafii Makowiska z roku 1779 i 1797.

 

Rok 1779.

Rok 1779.

 

4. MAKOWISKA – przynależność administracyjna od średniowiecza do współczesności
 (Opiekun, Nr 1 (13) marzec 2018)

Makowiska mają średniowieczną metrykę. Początkowo były własnością arcybiskupów gnieźnieńskich^[1]. Od 1555 r. przeszły wraz z innymi folwarkami i osadami z wieluńskiego klucza dóbr arcybiskupich na rzecz kapituły metropolitalnej w Gnieźnie. Ich cesji dokonał prymas Mikołaj Dzierzgowski. Po rozbiorach zostały skonfiskowane i przeszły na skarb państwa jako dobra rządowe^[2].

Pierwsza wzmianka o Makowiskach pochodzi z 1357 r. Dnia 13 maja 1359 r. arcybiskup gnieźnieński, Jarosław Bogoria ze Skotnik (1342-1374) nadał w Turku przywileje Jakubowi z Rząśni na sołectwo w Makowiskach przeniesionych w tym czasie na prawo średzkie (odmiana prawa niemieckiego). W połowie XVI w. był w tej miejscowości folwark liczący 11 łanów ziemi w trzech częściach.

Wieś rozrastała się w ciągu wieków. W 1827 r. było w niej 51 domów i 461 mieszkańców. W latach 80. XIX w. były tam 93 domy z 610 mieszkańcami i 1318 morgami ziemi włościańskiej i 502 morgami ziemi folwarcznej. W drugiej połowie XIX i na początku XX w. Makowiska bardzo rozrosły się i zaczęto wydzielać poszczególne jego części jako osobne miejscowości. Już pod koniec XIX w. pojawiła się w księgach metrykalnych nazwa Łężce jako części Makowisk. Po raz pierwszy zapisano je po rosyjsku jako „Lienszcze Makowiskie” w 1887 r. Potem już nazwa ta występowała regularnie w aktach. W latach 20. XX w. w Makowiskach wyróżniano: Makowiska wieś, Makowiska folwark i Makowiska-Podmurowaniec jako kolonię. Zaś Łężce określano już jako samodzielną kolonię z 25 domami i 184 mieszkańcami, w tym 163 katolików i 21 żydów. Jednak w świadomości ówczesnych mieszkańców Łężce uchodziły za część Makowisk. Także katalog diecezji częstochowskiej na rok 1939 r. podaje, że były częścią Makowisk, obok Makowisk właściwych, Czerkiesów, Murowańca i Ładzinka. Tereny te należały w okresie przedrozbiorowym do powiatu radomszczańskiego, w województwie sieradzkim. Po rozbiorach w okresie Królestwa Polskiego, do 1837 r., przynależały do powiatu radomszczańskiego (pisanego jako radomski), obwodu piotrkowskiego i województwa kaliskiego. Po zmianie województw na gubernie znalazły się w granicach guberni kaliskiej a od 1845 r. warszawskiej, powstałej z dawnych guberni kaliskiej i mazowieckiej.

Po powstaniu styczniowym i zmianach administracyjnych w ramach represji carskich w 1867 r. dokonano nowego podziału administracyjnego. Utworzono nowe gubernie i powołano nowy szczebel administracji zaborczej w postaci gmin. Makowiska znalazły się w gminie Pajęczno, powiecie (ujeździe) noworadomskim, guberni piotrkowskiej^[3]. W okresie I wojny światowej teren powiatu radomszczańskiego wraz z Makowiskami zajęły wojska austro-węgierskie. Austriackie władze okupacyjne utworzyły w 1915 r. General-Gubernatorstwo Lubelskie obejmujące tereny przez nie opanowane. W okresie II Rzeczypospolitej (1918-1939) Makowiska należały do utworzonego w 1919 r. województwa łódzkiego, powiatu Radomsko i gminy Pajęczno.

W latach II wojny światowej obszar ten został wcielony do III Rzeszy. Na mocy rozporządzenia Adolfa Hitlera z 8 października 1939 r., wprowadzonego w życie 26 października tr., znalazły się one w granicach Reichsgau Posen, którego nazwę zmieniono dekretem z 29 stycznia 1940 r. na Reichsgau Wartheland (Warthegau, Kraj Warty). Obejmował on teren polskiego województwa poznańskiego i część województwa łódzkiego.

Po II wojnie światowej przywrócono dawny podział administracyjny, który zmieniono w 1956 r. Rozporządzeniem Rady Ministrów z 12 listopada 1955 r. powołano nowe powiaty, m.in. pajęczański z siedzibą w Pajęcznie. Od 1 stycznia 1956 r. Makowiska i okoliczne miejscowości weszły w jego skład.

(Red.)

[1] AAG, Dyplomy Gnieźnieńskie, sygn. Dyp. Gn 653; Jana Łaskiego Liber beneficiorum archidyecezyi gnieźnieńskiej, t. 1, ed. J. Łukowski, Gniezno 1880, s. 526-527.

[2] Tabella miast, wsi i osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowey Spraw Wewnętrznych i Policyi, t. 2: M-Z, Warszawa 1827, s. 3; ADWł., sygn. AAG Wiz. 73, s. 309.

[3] Skorowidz Królestwa Polskiego, czyli spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, koloni i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego […], t. 1, oprac. i wyd. I. Zinberg, Warszawa 1877, s. 363; M. Bańdurka, Zmiany administracyjne i terytorium, s. 46, 54, 56.

5. Parafia w Makowiskach od średniowiecza do współczesności
 (Opiekun, Nr 2 (14) czerwiec 2018)

Parafia w Makowiskach istniała prawdopodobnie już w 1359 r. Możliwe, że erygował ją arcybiskup gnieźnieński, Jarosław Bogoria ze Skotnik (1342-1374) przenosząc wieś na prawo średzkie. Arcybiskup Jan Łaski (1510-1531) powiększył jej uposażenie nadając 21 stycznia 1521 r. w Piotrkowie na synodzie prowincjonalnym cztery opustoszałe łany kmiecie.

Do 1818 r. parafia Makowiska należała do archidiecezji gnieźnieńskiej. Potem, aż do 1925 r. wchodziła w skład diecezji włocławskiej (kujawsko-kaliskiej). Od 1925 r. znajduje się w granicach diecezji (od 1992 r. archidiecezji) częstochowskiej. Aż do 1867 r. parafia w Makowiskach należała do dekanatu brzeźnickiego, potem do dekanatu noworadomskiego. Od 1917 r. aż do 1946 r. ponownie znalazła się w granicach odtworzonego dekanatu brzeźnickiego. Od 1946 do 1975 r. była w nowo ustanowionym dekanacie siemkowickim, zaś od 1975 r. przynależy do utworzonego wtedy dekanatu pajęczańskiego.

Murowany kościół w Makowiskach pw. św. Bartłomieja wybudowano w XIX w. Był kolejną już świątynią w tej wsi. Został wzniesiony z cegły w latach 1841-1842 na miejscu dawnej drewnianej świątyni i konsekrowany przez bp. Wincentego Chościak Popiela. W 1939 r. podano, że był pod wezwaniem Opieki św. Józefa. W latach 1942-1945 zamieniony na  magazyn, został przywrócony do kultu po wojnie przez ks. Franciszka Olka.

Do parafii Makowiska przynależały przez kilka stuleci tylko trzy wsie. Na początku XVI w. wyliczano Makowiska, Gajęcice i Marzęcice. Z czasem powstawały wokół nich nowe osady. Na początku XVIII w., w 1712 r., wymieniono także Patrzyków i Trzepce (dzisiejsza Trzebca). W 1729 i 1744 r. kolejni wizytatorzy parafii z ramienia kurii wspominali o istnieniu tzw. pustkowiów, choć nie wymienili ich wszystkich z nazwy. W 1759 r. wspomniano o nowych koloniach i pustkowiach w okolicach Patrzykowa. Wymieniono wtedy m.in. Zabranów i Grobelne. W latach 60. XVIII w. wymieniono już dokładnie wszystkie osady w parafii. W jej skład wchodziły: Makowiska, Gajęcice, Marzęcice, Trzepca, Łążek, sołectwo z pustkowiami: Zabranów, Karynka i Grobelne oraz nowe kolonie: Wiskowie, Maydy i Garbacze. Inny wykaz osad podano w 1779 r. Wymieniono wtedy wsie: Makowiska, Gajęcice, Marzęcice i Patrzyków z pustkowiami: Grobelne, Maydy, Trzebca, Zabranów i Ładzin.

W 1827 r. w skład parafii wchodziły następujące miejscowości: Cegielnia z 1 domem i 15 mieszkańcami, Gajęcice – 55 domów i 446 mieszkańców, Grabacze – 5 domów i 46 mieszkańców, Grobelna – 4 domy i 26 osób, Ładzin – 2 domy i 8 osób, Ładzin – 6 domów i 35 osób, Ładzin Gajęcki – 20 domów i 143 osoby, Makowiska – 51 domów i 461 mieszkańców, Marzęcice – 15 domów i 123 osoby, Maydy – 5 domów i 28 osób, Maydy Gajęckie – 4 domy i 27 osób, Patrzyków – 19 domów i 129 osób, Trzebce – 16 domów i 107 mieszkańców, Zabranów – 12 domów i 75 osób.

W 1877 r. podano tylko większe miejscowości. Wyliczono wtedy Gajęcice kolonia, Ładzin kolonia, Makowiska kolonia, Marzęcice, Patrzyków kolonia i Trzebce.

W katalogu diecezji włocławskiej na rok 1892 r. wspomniano Makowiska, Gajęcice, kolonię Gajęcice (dziś Nowe Gajęcice), Marzęcice, Patrzyków, Trzebcę, Ładzin i pustkowia: Garbacze, Majdy, Nicpoń, Czerkiesy, Wójtostwo, Grobelno, Cegielnia.

Po utworzeniu w 1925 r. diecezji częstochowskiej parafia Makowiska znalazła się w jej granicach. Wkrótce potem przyłączono do niej miejscowość Janki (dawniej Jayki lub Jajki) wydzielone z parafii Pajęczno. W 1928 r. parafię tworzyły następujące miejscowości: Makowiska, Gajęcice, Janki, Marzęcice, Ładzin, Łężce, Patrzyków i Trzebca. Granice parafii zmieniono po erygowaniu 30 lipca 1937 r. w Strzelcach Wielkich ekspozytury na prawach parafii. Odłączono wtedy do nowej placówki Marzęcice. W 1939 r. w ostatnim przedwojennym schematyzmie wspomniano Makowiska (Makowiska, Czerkiesy, Murowaniec, Ładzinek, Łężce), Gajęcice (Gajęcice wieś, Gajęcice kolonia, okup. Głuszyna), Ładzin, Patrzyków, Janki i Trzebcę.

Dekretem O rozgraniczeniu parafii Makowiska i Dworszowice z dnia 30 czerwca 1950 r.  bp Teodor Kubina odłączył od Makowisk osiedle Ignaców, przyłączając je do parafii w Dworszowicach Kościelnych. Podobnie, 25 lat później, bp Stefan Bareła mając na uwadze dobro duchowe mieszkańców wsi Trzebca odległej od Makowisk o ok. 10 km., wyłączył ich spod administracji proboszcza tej parafii, włączając tę miejscowość  – z dniem 1 lutego 1975 r. – do parafii św. Andrzeja Apostoła w Wąsoszu.

 

6. Z DZIEJÓW BUDOWY NOWEGO KOŚCIOŁA W MAKOWISKACH
Ks. Andrzej Chrzanowski (Opiekun, Nr 3 (31) wrzesień 2022)

Na początku XIX w. wiekowy drewniany budynek kościoła pw. św. Bartłomieja w Makowiskach chylił się ku upadkowi. Każda kolejna wizytacja biskupia parafii podkreślała konieczność budowy nowej świątyni. Z pisma ówczesnego proboszcza, ks. Antoniego Romanowskiego, skierowanego do Konsystorza Foralnego Piotrkowskiego dowiadujemy się, że w dniu 30 września 1935 r. odbyła się licytacja na wybudowanie nowej świątyni. „Entrepryzy wymurowania w ciągu dwóch lat podjął się Józef Podgórski, Dzierżawca Klucza Makowisk za sumę anszlagową złotych polskich 28,786.

SPÓR O MIEJSCE POD NOWĄ ŚWIĄTYNIĘ
W grudniu 1836 roku podjęta została ostateczna decyzja co do lokalizacji nowego kościoła, którego mieysce wskazane przez Dozór Kościelny entreprenerowi jako naystosowniejsze i naydogodniejsze tak dla parafian jako też miejscowego proboszcza było to samo, na którym stał stary kościół.” Z dniem 5 stycznia 1837 r. wpłynęło do Konsystorza Piotrkowskiego zażalenie proboszcza na to, że „W^ny Podgórski dla szczególnych swych widoków niekontent z tego przeznaczenia, obrał sobie samowolnie inne mieysce o kilkoro stay za wsią po lewej stronie od drogi do Pajęczna prowadzącej i tam już zwozi kamienie na fundamenta i materyały dla rozpoczęcia fabryki – gdy mieysce to jest wcale stosowne i dogodne z przyczyn następujących:
I^mo – że trudny przystęp byłby do kościoła, bo droga idąca do Pajęczna, nad którą enterprener zamyśla kościół wystawić tak bywa w czasie zimy zasypana śniegiem, że zaspy równają się wysokości domów. Ręka ludzka nie jest w stanie usunąć tych zaspów, bo co całodzienna praca kilkunastu ludzi uprząta, to jedna chwilowa burza w momencie znowu zasypie. W takim razie ludzie dla niezagrzęźnięcia w śniegu wcale inną drogą około wsi jechać muszą. Factum to jest niezaprzeczone, bo w roku zeszłym ziściło się, a co w upłynionym roku stało się i w następnych latach stać się może. Niepodobna więc, aby ksiądz po takich zaspach śniegu miał się topić do kościoła albo żeby dzieci nowonarodzone do chrztu przywiezione miały być wystawione na niebezpieczeństwo utraty życia przez zagrożenie zagrzęźnięcia w śniegu.
2^do Kościół w tym miejscu o kilkoro stay w polu ode wsi odległy nie byłby bezpiecznym od kradzieży. Trzeba by wszystkie sprzęty jakąkolwiek wartość mające gdzie indziej chować, trzeba by codziennie ołtarz rozbierać i ubierać co jest rzeczą niepodobną.
3^tio W wykonywaniu obowiązków parafialnych kapłan często w nocy udać się musi do kościoła po Sanctissimum do chorego albo dla ochrzczenia słabego dziecięcia. Zważywszy odległość miejsca nie byłby w stanie wypełnić swego obowiązku w ciemnej nocy podczas zawieruchów, deszczów i słot. Mógłby nawet mieć obawę, że mu drogę drapieżne zastąpi zwierzę.”
Wskutek tej interwencji Konsystorz Foralny Piotrkowski pismem z dnia 24 stycznia 1837 r., podtrzymując argumenty przedstawicieli Kościoła wezwał entreprenera Podgórskiego do zaniechania rozpoczętych przygotowań.

WIZJA LOKALNA Z UDZIAŁEM BIEGŁYCH

Ponieważ obie strony obstawały przy swoich racjach, na miejsce sprowadzono biegłych. Poniżej fragment protokołu z oględzin miejsc pod budowę kościoła.
„W dniu 24 marca/5 kwietnia 1837 zjechał na grunt wsi Makowiska Adiunkt Dozoru Miast Obwodu Piotrkowskiego, gdzie zastawszy już Surogatora Konsystorza Piotrkowskiego delegowanego z strony władzy duchownej z nim wspólnie zawezwał znawców: Jana Szczerbińskiego mularza przysięgłego w mieście Działoszynie zamieszkałego, tudzież Szymona Kowalskiego także z professyi mularza przysięgłego w mieście Pajęcznie zamieszkałego, ażeby dali opinie swoją podłóg znajomości i sumienia swego, czy miejsce, na którym stary kościół we wsi Makowiska stoi jest zdatnem do zakładania fundamentów pod budowę nowego kościoła tamże wymurować się mayącego oraz aby obeyrzeli miejsce, gdzie Entreprener zwiózł i złożył materyały za wsią na wystawienie tamże kościoła. Na pierwsze miejsce, gdzie stoi kościół stary przebywszy, znawcy w czterech mieyscach otworzyli ziemię przez wykopanie dołów dla przekonania się o gruncie czyli jest trwałem na zakładanie fundamentów lub czyli nie ma źródlisk albo próchnicy. Po wykopaniu do dwóch łokci i pół ziemi znaleźli podstawę gruntu naytrwalszą  żadney próchnicy niemającą ani żadnych źródlisk przebiegających. Osądzili przeto mieysce takowe za nayzdatniejsze do zakładania fundamentów pod budowę nowego kościoła. Po zaopiniowaniu tego mieyjsca delegowani udali się z znawcami na drugie mieysce, gdzie entreprener ma złożone materyały. Tam również znawcy otworzywszy ziemię i wykopawszy doły w kilku miejscach znaleźli, że grunt jest rzadki a na południe właśnie, gdzie drzwi wielkie kościoła bydź by miały znalazło się źródło, które w kilka godzin dół wykopany wodą napełniło.

ROZSTRZYGNIĘCIE

Chcąc zabezpieczyć trwałość kościoła w swych fundamentach i murach znawcy oświadczyli, że nie ma lepszego mieysca i dogodnieyszego jak to, gdzie stoi stary kościół, co sumiennie zeznali i w razie potrzeby zadeklarowali złożyć przysięgę. Kommisarze Delegowani uznali też, że szczupłe byłoby mieysce to po wystawieniu nowego kościoła, gdzie stoi stary na odbycie procesyi około kościoła, osobliwie około drogi ku plebanii i dworowi. W celu więc rozprzestrzenienia tego mieysca proboszcz mieyscowy A. Romanowski i W^ny Podgórski, Dzierżawca ofiarowali się sami dobrowolnie parę łokci ziemi od swych ogrodów ustąpić i wcielić do gruntu kościelnego.”
Pismem do biskupa diecezji kujawsko-kaliskiej z dnia 14/26 kwietnia 1837 r. Rząd Gubernialny Kaliski oświadczył, iż „(…) zgadza się na to, ażeby Kościół Parafialny w Makowiskach na tem samem miejscu był wymurowany, na którym stary Kościół stoi, względem czego stosowne komu wypada wydał polecenia (…)”
Ks. A. Chrzanowski